Trình Tự Nghi Thức Đám Hỏi (Lễ Ăn Hỏi)

Đám hỏi ( hay còn gọi là lễ ăn hỏi, lễ đính hôn) là một trong những nghi lễ cưới hỏi truyền thống cần thiết để thông báo với quan họ 2 bên về việc gả cưới của 2 gia đình. Trước đây, đám hỏi thường tổ chức khá xa với đám cưới, khoảng từ 1-2 năm. Nhưng không ai quy định về thời gian nên đám hỏi sẽ tổ chức sao cho thuận tiện với thời gian, tài chính, …của 2 bên là được. Sau đây là trình tự nghi lễ đám hỏi dâu rể cần biết.

1/ Lễ nhập gia – Lễ đầu tiên trong đám hỏi

Khi đoàn nhà trai đã đến địa điểm nhà gái, tất cả tập trung chỉnh trang và sắp xếp lại đội hình để chuẩn bị vào nhà gái. Đi đầu là trưởng tộc (người đại diện)  và chú rể phụ, tiếp theo là ba mẹ chú rể, chú rể, đoàn bưng mâm quả (bưng tráp) và cuối cùng là họ hàng nhà trai. Trưởng tộc nhà gái và ba mẹ cô dâu sẽ đứng đón sẵn trước cổng khi nhà trai đến.

2/ Trao mâm quả – Trình tự nghi lễ đám hỏi

Sau màn gặp mặt và chào hỏi của trưởng tộc và ba mẹ 2 bên sẽ là thủ tục trao mâm quả. Đội bưng mâm quả sẽ dàn thành 2 hàng đối diện nhau (hàng ngang hay dọc tùy không gian mỗi nhà) nhưng thường  sẽ theo quy tắc “nam tả nữ hữu”.  Hàng nam sẽ đứng bên trái và hàng nữ đứng bên phải theo hướng từ bên ngoài nhìn vào trong nhà.  

Khi hàng ngũ chỉnh tề, thợ chụp và quay sẽ ra hiệu cho 2 bên trao và nhận quả. Sau khi nhà gái nhận quả xong, chú rể cùng họ hàng nhà trai sẽ tiến vào bên trong nhà gái. Đội nữ bưng quả sẽ theo vào sau cùng và đặt mâm quả ở nơi được sắp xếp sẵn ở trước bàn thờ gia tiên.

3/ Trình tự nghi lễ đám hỏi: Giới thiệu thân tộc 2 bên trong lễ ăn hỏi

Ba mẹ 2 bên không đứng ra làm lễ gia tiên mà vân việc này dành cho trưởng tộc (người đại diện). Trưởng tộc 2 nhà sẽ lần lượt giới thiệu thân tộc của hai họ.

4/ Trình lễ vật với nhà gái – Thủ tục cần thiết trong đám hỏi

Trưởng tộc nhà trai sẽ thay mặt ba mẹ chú rể trình bày lý do buổi ăn hỏi và giới thiệu lễ vật mang theo. Thông thường mẹ chú rể (hoặc cả mẹ cô dâu) sẽ mở từng mâm quả trước sự chứng kiến của hai họ khi trưởng tộc giới thiệu.

Sau khi nhà gái cảm ơn và nhận lễ thì mẹ cô dâu hoặc chú rể sẽ vào dắt cô dâu ra mắt quan viên hai họ.

5/ Cô dâu chú rể làm lễ gia tiên trong đám hỏi

Cô dâu sau khi chào hai gia đình sẽ cùng chú rể thực hiện nghi thức truyền thống. Đại diện hai nhà sẽ cùng lên đèn (nếu kiêng kỵ thì có thể bỏ qua bước này, còn nếu gia đình theo đạo Chúa thì phần lễ này sẽ thay thế bằng đọc kinh).Tiếp đến dâu rể sẽ xé một ít trầu cau trong mâm quả dâng lên bàn thờ và tùy phong tục gia đình mà sẽ có 2 trường hợp sau:

 +  Ba cô dâu thắp nhang bàn thờ tổ tiên, cô dâu chú rể chỉ cần lạy.

 + Ba cô dâu thắp nhang bàn thờ tổ tiên, sau đó đến lượt dâu rể thắp nhang và lạy.

 + Gia đình đạo Chúa không thắp nhang thì chỉ cần lạy gia tiên

6/ Nghi lễ trao quà cho cô dâu trong đám hỏi

Đây là phần lễ thể hiện sự “đặt cọc”, hứa hôn của nhà trai đối với cô dâu, rằng từ nay cô dâu sẽ là nàng dâu tương lai của gia đình. Mẹ chú rể sẽ tặng tượng trưng trước một món quà nhỏ như đôi bông tai hoặc lắc tay hoặc chú rể tặng nhẫn đính hôn (nếu có). 

Để buổi lễ diễn ra nhanh chóng, vui vẻ thì phần quà tặng này nên được thỏa thuận trước ở hai bên để tránh những thắc mắc xảy ra trong lúc làm lễ.

7/ Mời trà rượu quan viên hai họ trong đám hỏi

Dâu rể sẽ rót trà rượu mời chủ hôn và các trưởng bối trong tộc. Đến lúc này phần lễ ăn hỏi đã coi như hoàn thành, hai họ đã chính thức có nàng dâu và chàng rể mới.  

Hai bên gia đình sẽ ngồi lại để bàn tính đến chuyện tổ chức đám cưới. Nếu nhà trai đã xem và định được ngày thì sẽ trình với bên nhà gái. Nếu cả hai bên đều ưng thuận thì đám cưới sẽ được tiến hành như dự kiến.

Sau phần lễ gia tiên, nếu nhà gái có đãi ăn thì tất cả sẽ cùng dùng bữa. Nếu không thì nhà trai có thể ra về và đến thủ tục cuối cùng của đám hỏi.

8/ Lại quả và lì xì cho dàn bưng tráp

Nhà gái sẽ chia lại một nửa (hoặc một phần) các lễ vật trong mâm quả cho nhà trai. Lưu ý các lễ vật nên chia theo số chẵn, tránh dùng dao kéo để chia lễ vật vì nhiều gia đình kiêng kỵ “chia cắt”. Phần lại quả được đặt trong mâm quả, nắp quả úp ngược, khăn phủ mâm quả xếp đôi và phủ lên ½ quả.

Khi trả quả cũng diễn ra giống như khi nhận quả lúc đầu. Cô dâu chú rể sẽ chuẩn bị sẵn các phong bì để lì xì cho các bạn bưng mâm. Gía trị lì xì không bắt buộc tùy vào điều kiện kinh tế mỗi nhà.

.